منو
کتاب چنگیزخان و ساخت دنیای مدرن، باعث میشود تا دیدگاه شما نسبت به مغولهای قرن دوازدهم تغییر کند. با مطالعه این کتاب متوجه خواهید شد که برچسب زدن آنها به عنوان اقوامی وحشی و بیتمدن، نادرست است. در حقیقت، مغولها تحت رهبری چنگیز خان (Genghis Khan) و جانشینانش، تجارت، تمدن و نظم را به جهان آوردند و در شکلگیری دنیای مدرن نقش بسزایی داشتند.
جک ودرفورد، استاد سابق انسانشناسی در کالج ماکالیستر (Macalester College) در مینه سوتا (Minnesota) و نویسنده آثاری همچون «سرخ پوستهای بخشنده» (Indian Givers)، «ریشههای بومی» (Native Roots)، «وحشیها و تمدن» (Savages and Civilization) و «تاریخچه پول» (The History of Money) هماکنون در مغولستان (Mongolia) ساکن است.
ممکن است تصور شود که چنگیز خان، بنیان گذار امپراتوری بزرگ مغول، از کودکی زندگی مرفهی داشته و از خانوادهای قدرتمند و ثروتمند بوده، اما این تصور صحیح نیست.
چنگیز خان در دوران کودکی، سختیهای بسیاری را در استپهای (Steppe) وسیع اوراسیا (Eurasia)، منطقهای در میان مغلوستان امروزی و سیبری (Siberia) تجربه کرد. او که با نام تموجین (Temujin) متولد شده بود، در میان قبایل کوچنشین بزرگ شد. در آن دوران، این قبایل بر اساس روابط خویشاوندی به گروههایی تقسیم میشدند و رهبر هر گروه خان نامیده میشد.
اما آن زمان، جهان جای خطرناکی بود. خشونت، قانون حاکم بر سرزمینها بود و قتل، آدمربایی و برده فروشی بین قبایل امری معمول به شمار میرفت. تموجین به خوبی با این شرایط آشنایی داشت. پدرش، یسگوی (Yesugei)، مادر تموجین، هولون (Hoelun) را که با یک جنگجوی جوان از قبیلهای دیگر ازدواج کرده بود، ربوده بود.
در آن زمان، رسم بر این بود که مردان پیش از ازدواج، مدتها هدایایی به خانوادهی دختر مورد نظر میدادند. اما پدر چنگیز خان به دلیل فقر، توانایی انجام چنین کاری را نداشت و به همین دلیل، هولون را ربود.
هولون در سال ۱۱۶۲، دور از خانه و خانوادهاش، تموجین را به دنیا آورد؛ اما اندکی پس از تولد تموجین، پدرش کشته شد و قبیله، آنها را به حال خود رها کرد تا در استپهای سرد و بیرحم جان دهند. با این حال، آنها با ارادهای پولادین توانستند به زندگی ادامه دهند.
تموجین از آموزش و یادگیری محروم بود. او در محیطی سخت و خشن زندگی کرد و برای بقا مجبور بود از خود دفاع کند. در کودکی، برای به دست گرفتن قدرت در خانواده، برادر ناتنی بزرگتر خود را کشت. همچنین، در یکی از اتفاقات تلخ زندگیاش، توسط قبیلهی تایچیود (Tayichiud) اسیر شد، اما با درایت و شجاعت توانست از چنگ آنها بگریزد.
برخلاف تصورات رایج، امپراتوری مغول تحت رهبری چنگیزخان دارای ایدههای پیشرو و مترقی بسیاری بوده است. این ایدهها شامل احترام به حقوق اساسی انسان، مانند حقوق زنان و آزادی ادیان و همچنین مفاهیمی چون شایستهسالاری، برابری و تجارت آزاد میشد. بنابراین، برای درک صحیح سیر تحول تمدن بشری، شناخت نقش مغولها ضروری است.
یک پاسخ
این که بر دستاورد های خوب دوران مغول و به خصوص چنگیز خان پرداخته نویسنده قابل فهم و درکه و نوع دید جدید و درستیه ولی اینکه به این حجم ستایش از این قوم جنایت کار هم پرداخته یکم به نظر غلو نمایی در نیک نشان دادن مغول هاست.