کتاب 2030 (2020) گرچه یک گوی جادویی نیست؛ اما شبیهترین چیز به آن است. این اثر با استفاده از جریانهای روز جامعهشناسی، تغییرات جمعیتی و پیشرفتهای فناوری، تصویری واضح از تحولات جهانی را ترسیم میکند که احتمالاً در دههی آینده با آنها روبهرو خواهیم شد.
مائورو گیلن، جامعهشناسی باتجربه و متخصص ترندهای جهانی است. او استاد کرسی زاندمن در مدیریت بینالملل در دانشکدهی وارتون دانشگاه پنسیلوانیا است و دورههای آنلاینش تاکنون بیش از صدهزار مخاطب از سراسر جهان داشتهاند.
پنجرهای به آیندهی جهان
آینده چه چیزی در خود دارد؟ در این دوران پر از تردید و آشفتگی، پاسخ به این پرسش ضروریتر از همیشه است. البته، رسیدن به یک پاسخ قطعی غیرممکن است؛ اما میتوان با دنبال کردن منطق، پیشبینیهایی کرد. خلاصه کتاب 2030 دقیقاً همین هدف را دنبال میکند.
نویسندهی کتاب طیف وسیعی از ترندهای روز دنیا را بررسی کرده و در این کتاب از تغییراتی میگوید که ممکن است در دههی آینده شاهد آن باشیم. او تصویری از دنیایی ترسیم میکند که احتمالاً در سال 2030 در آن زندگی خواهیم کرد.
سالها پیش، ارلیشها میگفتند اگر مردم با همین سرعت به دنیا آوردن بچهها ادامه دهند، زمین پر از انسان خواهد شد؛ اما حالا بیش از پنجاه سال گذشته و هنوز خیلیها نگران زیاد شدن جمعیت هستند. با این حال، مشکل اصلی در سال ۲۰۳۰ ممکن است کم شدن تعداد فرزندان باشد، نه زیاد شدن جمعیت.
از دههی هفتاد میلادی، زنان در آمریکا بهطور میانگین کمتر از دو بچه داشتهاند؛ یعنی کمتر از چیزی که برای جایگزین کردن نسل کافی باشد. چرا این موضوع مهم است؟ کمتر شدن جمعیت شاید برای منابع زمین خبر خوبی باشد؛ ولی سیستم اقتصادی ما به نسل بعدی وابسته است تا از سالمندان حمایت کند و با مالیاتهای خود هزینهی بازنشستگی آنها را بپردازد. حالا کشورهایی از برزیل تا ژاپن با این سؤال روبهرو هستند که چه کسی قرار است در دهههای آینده از سالمندان آنها مراقبت کند؟
چرا تعداد بچهها کمتر شده است؟ این روزها زنان بیشتر در کارهای بیرون از خانه مشغول هستند؛ بنابراین ممکن است تشکیل خانواده را تا زمانی که در شغل خود جا بیفتند، عقب بیندازند. امکان بچهدار شدن با بالا رفتن سن کمتر میشود؛ درنتیجه زنانی که دیرتر ازدواج میکنند، معمولاً تعداد کمتری بچه دارند. علاوه بر این، مردم کمتر رابطه جنسی دارند. طبق پژوهشی از مجلهی «آرشیوهای رفتار جنسی»، آمریکاییها در دههی ۲۰۱۰ بهطور میانگین هر سال 9 بار کمتر از دههی ۱۹۹۰ رابطه جنسی داشتهاند. چرا؟ یکی از دلایلش این است که فناوری سرگرمیهای متنوعی به خانههای ما آورده است.
رابطهی جنسی حالا یکی از سرگرمیهای مختلفی است که میتوان در یک شب بارانی انجام داد. البته این کاهش تعداد فرزند در همهی کشورها یکسان نیست. جمعیت قارهی آفریقا در حال حاضر یک میلیارد و سیصد میلیون نفر است. پیشبینی میشود این عدد تا سال ۲۰۳۸ به دو میلیارد نفر و تا سال ۲۰۶۱ به سه میلیارد نفر برسد؛ این افزایش جمعیت بیشتر در جنوب صحرای آفریقا خواهد بود.
افزایش جمعیت آفریقا دو نتیجهی مهم دارد: اول، این منطقه وابسته به واردات غذا است. با زیاد شدن جمعیت، بازارهای غذایی و کشاورزی رشد میکنند و طبق گزارش بانک جهانی، ممکن است این صنعت به یک بخش یک تریلیون دلاری تبدیل شود. دوم، کشورهای غربی شاید مجبور شوند سیاستهای سختگیرانه خود را دربارهی مهاجرت تغییر دهند؛ چون ممکن است خیلی زود به کارگران مهاجر از جنوب دنیا نیاز داشته باشند تا هزینهی بازنشستگان خود را تأمین و از آنها مراقبت کنند.