منو
کتاب «هنر جنگ» یک رساله نظامی چینی است که در قرن پنجم پیش از میلاد نوشته شده و بسیاری از شخصیت‌های سیاسی از جمله مائو تسه تونگ و داگلاس مک آرتور از آن برای بهبود استراتژی‌های رهبری خود استفاده کرده‌اند. این کتاب علاوه بر دادن اطلاعاتی درباره استراتژی‌های نظامی که می‌تواند در فرهنگ، سیاست و تجارت اعمال شود، ویژگی‌های رهبران لایق را بیان می‌کند.
سان تزو فرمانده نظامی، استراتژیست جنگ، مشاور، فیلسوف و نویسنده چینی بود که در قرن پنجم پیش از میلاد مسیح می‌زیست.
کتاب «هنر جنگ» اثر بسیار ارزشمندی است که همواره مورد توجه رهبران سراسر جهان بوده است. این کتاب به قدری ارزشمند است که نه تنها در عرصه جنگ بلکه در تمام بخش‌های زندگی از جمله تجارت، سیاست، ورزش، روابط و فرزندپروری قابل استفاده کرد.
این کتاب حدود 2500 سال پیش نوشته شده، اما همچنان مورد استفاده است چون یک اندیشه درست هیچگاه قدیمی نمی‌شود.
کتاب هنر جنگ فقط حدود 50 صفحه دارد. به همین ترتیب، این چکیده نیز نسبتا کوتاه خواهد بود. نسخه اصلی کتاب بیشتر به استراتژی‌های جنگ پرداخته اما ما در این چکیده نکاتی که می‌توان در زندگی امروزی از آن‌ها نیز استفاده کرد را اضافه کرده‌ایم.
در ابتدا بیایید به زمان تالیف کتاب «هنر جنگ» و نویسنده‌اش بپردازیم.
قرن پنجم پیش از میلاد است. دوره‌ای که با نبردهای مختلف بین کشورهای متخاصم گره خورده است. سان تزو، از جمله کسانی بود که در این نبردها شرکت می‌کرد. او یک ژنرال، استراتژیست نظامی و نویسنده چینی بود و پیروزی‌های او الهام بخش رساله نظامی او بود.
بله، این کتاب در مورد پیروزی در جنگ است. اما در ادامه متوجه خواهید شد که نکات موجود در کتاب بیشتر بر روی روش‌های جلوگیری از جنگ مانند تسلیم متمرکز شده است.
این کتاب دارای 13 فصل است که در هر فصل به یک جنبه از جنگ، تاکتیک‌ها و استراتژی‌های نظامی اشاره شده است. مهمترین نکته‌ای که سان تزو در تمام کتاب به آن اشاره می‌کند این است که « هنر پیروزی در جنگ این است که دشمن را بدون مبارزه شکست دهید»
اما قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم، اجازه دهید موضوعات 13 فصل را با هم مرور کنیم. این فصول در مورد برنامه ریزی، هزینه‌های جنگ، استراتژی حمله، اهمیت دفاع از جبهه خود، خلاقیت در میدان نبرد، نحوه واکنش سریع به تغییرات، خطرات درگیری مستقیم، اهمیت انعطاف پذیری، ارزیابی تصمیمات دشمن، سه حوزه مقاومت، مراحل نه گانه رزمایش، تقویت سلاح‌ها و استفاده از جاسوسان است.
سان تزو استاد جنگ نرم بود. او همواره سعی می‌کرد بدون درگیری فیزیکی در جنگ‌ها پیروز شود. حتی اگر راهی جز جنگیدن نداشت، سعی می‌کرد که ابتدا در نبردهای آسان پیروز شود.
بهترین راه برای پیروزی در جنگ نرم استفاده از جاسوسان است. سان تزو هم از جاسوسی و جنگ نرم استفاده می‌کرد.
امروزه می‌توانید از جاسوسی در تجارت استفاده کنید. در حقیقت تلاش کنید رقبای خود را بشناسید. می‌توانید درباره رقبای تجاری خود در اینترنت سرچ کنید یا با همکاران خود درباره نقاط قوت و ضعف رقبا صحبت کنید.
بیایید این روش را با هم تمرین کنیم. فرض کنید شما مدیر یک شرکت هستید. برای پیروزی در جنگ تجاری لازم است که اطلاعات دقیقی در مورد رقبای خود داشته باشید. تفکر خارج از چارچوب داشته باشید و مسائل را از زاویه جدیدی ببینید. این کاری بود که شرکت اپل نیز انجام داد.
کمپین«متفاوت فکر کن» شرکت اپل نتیجه تلاش آن‌ها برای دیدن مسائل از زاویه جدید بود. اپل تلاش کرد تا متفاوت فکر کند و کارهایی انجام دهد که کسی تا آن زمان انجام نداده بود. هدف آن‌ها نبرد با دیگران نبود بلکه به دنبال رقابت با خودشان بودند.
در حقیقت این شرکت می‌خواست فراتر از صنعت کامپیوترهای شخصی برود. این تفکر منجر به خلق محصولاتی همچون آی‌پاد، آی‌پد، اپل واچ، اسپاتیفای و موارد دیگر شد. آن‌ها نمی‌خواستند فقط یک پلتفرم موسیقی باشند، بلکه می‌خواستند یک پلتفرم جامع شامل همه محصولات صوتی باشند. امروز می‌توانید تقریبا هر محصول صوتی را در اسپاتیفای پیدا کنید.
بنابراین اولین قدم برای اجتناب از جنگ این است: تفکر خارج از چارچوب داشته باشید، به جایی بروید که هیچ رقیبی وجود ندارد و فراتر از افق رقیبان خود فکر کنید.
قبلا اشاره کردیم که مهم است بدانید که رقیب یا دشمن شما در چه حالی است. برای این کار، می‌توانید روش‌های مختلفی را به کار گیرید. سان تزو همواره از جاسوسی استفاده می‌کرد. این روزها شما می‌توانید جاسوسی سازمانی داشته باشید یا از داده‌ها، تحقیقات بازار و هوش تجاری استفاده کنید.
به اندازه‌ای که شناخت رقبا مهم است، “شناخت خود” نیز اهمیت دارد. با اطلاعاتی که از رقبای خود دارید می‌توانید علیه دشمن استفاده کنید اما این اطلاعات مفید نخواهد بود مگر اینکه درک کاملی از مهارت‌ها، نقاط قوت و ضعف شرکت خود داشته باشید.
بنابراین، قبل از اینکه روی رقیب خود تمرکز کنید، روی شناختن خودتان تمرکز کنید. به منابع و مهارت-های تیم خود توجه کنید. آیا مسئله‌ای وجود دارد که ممکن است به عنوان نقطه ضعف استفاده شود؟ آیا می‌توانید یک کمپین بازاریابی برای پیشی گرفتن از رقبای خود تدارک ببینید؟
وقتی حرکت خود را انجام می‌دهید، باید سریع باشید. سان تزو می‌گوید: «سرعت کلید پیروزی در جنگ است. از عدم آمادگی دشمن استفاده کنید. از مسیرهای غیرمنتظره سفر کنید و در جایی که تصورش را نمی‌کند، او را غافلگیر کنید.»
به عبارت دیگر، سرعت و زمان کلید موفقیت هستند. سریع اقدام کنید و در لحظه‌ای غیرمنتظره وارد میدان شوید.
مثلا فرض کنید رقیب شما با یک بحران بزرگ مالی دست و پنجه نرم می‌کند. در همین حال، اگر شما در حال کار بر روی راه‌اندازی به‌روزرسانی برنامه خود باشید به یک مزیت رقابتی دست یافته‌اید. در چنین موقعیت‌هایی باید آماده باشید. باید بتوانید سریع اقدام کنید و به سرعت حمله کنید. لحظه حال را غنیمت شمارید!
تا اینجا در مورد استراتژی‌ها و تاکتیک‌های تجاری صحبت کردیم. در این بخش توصیه‌هایی که سان تزو به رهبران دارد را بررسی خواهیم کرد.
نکته کلیدی سان تزو در مورد رهبری: ” رهبر خوب با سیاست رفتار می‌کند، نه با زور.”
برای انجام این کار، یک رهبر باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
یکی دیگر از ویژگی‌هایی که سان تزو بر آن تاکید می‌کند سخت‌گیری و منضبط بودن است.
مهم است که رهبران استانداردهای تیم خود را در سطح بالایی نگه دارند. برای بالا بردن استانداردها و مدیریت عملکرد تیم، باید یک سیستم مبتنی بر نظم و انضباط و تنبیه و پاداش داشته باشند.
پیام کلیدی این است که لازم نیست هر مبارزه‌ای به نبرد ختم شود. در عوض، بسیار عاقلانه‌تر است که با به دست آوردن اطلاعات در مورد رقبای خود و داشتن تفکر خارج از چارچوب و مزیت رقابتی به طور کامل از جنگ اجتناب کنید.
اکثر پیروزی‌ها حاصل نکته‌سنجی است. اگر به خوبی نکته‌سنج باشید می‌توانید در فرصت مناسب ضربه سهمگینی به دشمن وارد کنید و به یاد داشته باشید سرعت عمل بسیار مهم است.
برای اینکه یک رهبر خوب باشید باید مهربان و در عین حال سخت‌گیر باشید. به تجربیات خود تکیه کنید و منظم باشید و با همدلی کردن، وفاداری تیم خود را افزایش دهید.
