کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی جلوگیری کنیم ؟ (۲۰۲۱)، راهنمایی برای رسیدن جهان به هدف مهم توقف پخش گازهای گلخانهای است. بیل گیتس، در این کتاب تجربههای خودش را میگوید که از طریق عضویت در کمیسیونهای بینالمللی اقلیمی و کمک مالی به استارتاپهای فعال در زمینهی راهحلهای اقلیمی به دست آورده است. او ایدههای امیدبخش را پیدا کرده است و کارهای لازم برای آینده را توضیح میدهد.
بیل گیتس، رهبر تجاری، نیکوکار و از بنیانگذاران مایکروسافت است. او و همسرش، ریاست مشترک بنیاد بیل و ملیندا گیتس را بر عهده دارند. این بنیاد به مبارزه با فقر و مشکلات بهداشتی مربوط به آن در سراسر جهان میپردازد. او همچنین بنیانگذار Breakthrough Energy است؛ مجموعهای از سازمانها که به توسعهی محصولات و طرحهای انرژی پاک میپردازند.
برای داشتن سیارهای بدون پخش گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۵۰ چه کارهایی لازم است؟
بیل گیتس زمان زیادی را به شنیدن صحبتهای مردم دربارهی تغییرات اقلیمی اختصاص داده و میلیونها دلار در راهحلهایی سرمایهگذاری کرده است که زمانی امیدوارکننده بودهاند. بعضی از این سرمایهگذاریها با شکست پروژهها و استارتاپها از بین رفتهاند.
طرحهای دیگر هنوز در مرحلهی آزمایش هستند و نتایج امیدوارکنندهای نشان میدهند. میتوان گفت او دربارهی خطرات موجود و کارهای لازم برای نجات سیاره، چیزهایی یاد گرفته است. گیتس، بر اساس گفتههای متخصصان و تحقیقات گستردهی شخصیاش، باور دارد که باید تا سال ۲۰۵۰ به توقف پخش گازهای گلخانهای برسیم.
او میداند که این هدف، بزرگ و سخت است. ما به انجام کارها به روش خاصی عادت کردهایم و برای رسیدن به این هدف، نیازمند تغییرات اساسی هستیم. اما این وظیفهی ماست و با نوآوری و همکاری مناسب میتوانیم به آن برسیم.
بیل گیتس و پاول آلن مایکروسافت را در سال ۱۹۷۵ در البوکرکی، نیومکزیکو، شهری که از قبل هم گرم بود، تأسیس کردند. دما در آن زمان، بهطور میانگین ۳۶ روز در سال، به بالای ۳۲ درجهی سلسیوس میرسید.
پیشبینی میشود تا سال ۲۰۵۰، این تعداد روزها دو برابر شود و تا پایان قرن سه برابر خواهد شد. پیامدهای این زیاد شدن دما برای سلامت و اقتصاد، بد خواهد بود. علت این زیاد شدن سریع دما، انتشار سالانهی حدود ۵۱ میلیارد تن گاز گلخانهای به جو است که ما انسانها منتشر میکنیم. با وجود تلاشها برای بهتر کردن وضعیت، این رقم نه تنها کم نشده، بلکه در حال زیاد شدن است.
پس چه باید کرد؟ اول باید ماهیت و عملکرد گازهای گلخانهای را بفهمیم. گازهای گلخانهای انواع مختلفی دارند، مانند دیاکسید کربن، متان، و اکسید نیتروژن. بعضی از آنها مضرترند؛ اما دیاکسید کربن بهتنهایی بیشتر از هفتاد درصد انتشار سالانه را تشکیل میدهد. برای ساده کردن حساب و کتابها، اصطلاح کلی «گازهای گلخانهای» با نام علمیتر «معادل دیاکسید کربن» هم شناخته میشود و این همان ۵۱ میلیارد تنی است که با آن روبهرو هستیم.
اصطلاح «گازهای گلخانهای» بهخوبی مشکل این گازها را بیان میکند. آنها میگذارند انرژی خورشید وارد شود؛ اما پس از بازتاب از سطح زمین، مانع بیرون رفتن گرما میشوند. در نتیجه، گرما مانند گرمای داخل یک گلخانه، محبوس میشود. همین فرآیند باعث میشود داخل ماشین شما در یک بعدازظهر آفتابی تابستان، گرمتر از بیرون باشد. اثر این گازها، گرم شدن زمین است. از آغاز انقلاب صنعتی، میانگین دمای جهانی یک درجه سانتیگراد زیاد شده؛ حتی در بعضی مناطق این عدد به دو درجه رسیده است. این مقدار ممکن است کم به نظر برسد؛ اما در مقیاس جهانی، قابلتوجه است و پیامدهای زیادی دارد. برای مثال، زیاد شدن دما باعث بخار شدن بیشتر رطوبت از سطح زمین به جو میشود. در نتیجه، خشکسالی، آتشسوزی جنگلی و سیل در مناطق مستعد، زیاد میشود. همین حالا بیست تا سی درصد از بنگلادش بهتدریج زیر آب قرار گرفته است.
این مشکل بدتر و در سراسر جهان رایجتر خواهد شد. این به معنای آواره شدن بیشتر مردم و کم شدن زیستگاههای گیاهان و جانوران است. رسیدن به انتشار صفر گازهای گلخانهای ضروری است؛ زیرا هر ثانیه تعلل و تأخیر، اوضاع را بدتر میکند. گازهای گلخانهای بهسرعت از بین نمیروند. آنها دهها هزار سال در جو باقی میمانند. این وضعیت مانند یک وان حمام لبریز است که حتی یک قطرهی کوچک اما مداوم، باعث سرریز شدن آن میشود.