کتاب چگونه هر چیزی را اندازه بگیریم؟

فرض کنید در موقعیتی قرار گرفته‌اید که باید تصمیم مهمی را در حوزه کسب‌وکار اتخاذ کنید. شما به دنبال بهترین گزینه ممکن هستید، اما متغیرها و عوامل موثر در این تصمیم‌گیری، مبهم و غیرقابل لمس به نظر می‌رسند؛ به گونه‌ای که امکان سنجش و اندازه‌گیری آن‌ها به سختی تصور می‌شود. حال، تصور کنید اگر به شما اطمینان داده شود که تمام عواملی که برای اتخاذ این تصمیم به آن‌ها نیاز دارید، صرف‌نظر از میزان انتزاعی بودن و پیچیدگی آن‌ها، قابل اندازه‌گیری و کمی‌سازی هستند، چه واکنشی نشان خواهید داد؟

در این کتاب، به بررسی رویکردی نوآورانه می‌پردازیم که تحولی شگرف در فرآیندهای تصمیم‌گیری در صنایع مختلف ایجاد کرده است. این رویکرد، درک سنتی ما از قابلیت اندازه‌گیری مفاهیم مختلف را به چالش می‌کشد و به جای اتکا به حدس و گمان، راهکاری برای دستیابی به شناخت دقیق و عمیق از مسائل ارائه می‌دهد. در این کتاب، روش‌هایی که طی دهه‌ها تکامل یافته‌اند، معرفی شده و نشان داده که چگونه می‌توان مفاهیمی را که به نظر می‌رسد اندازه‌گیری آن‌ها غیرممکن است، با استفاده از روش‌هایی ساده و کارآمد، اندازه‌گیری و کمی‌سازی کرد.

تصور کنید در محل تاریخی آزمایشگاه ترینیتی (Trinity Test) مبدا عصر اتمی حضور دارید. در لحظات سرنوشت‌سازی پیش از نخستین انفجار بمب اتمی در سال 1945، انریکو فرمی (Enrico Fermi) دانشمند برجسته و برنده جایزه نوبل فیزیک، با خونسردی کاغذی را پاره کرده و تکه‌های آن را در هوا رها می‌کند. با عبور موج شوک ناشی از انفجار، او با دقت به مسافتی که تکه‌های کاغذ پراکنده شده‌اند نگاه می‌کند و با استفاده از این مشاهدات ساده، قدرت انفجار اتمی را با دقتی شگفت‌انگیز تخمین می‌زند؛ دقتی که بسیاری از ابزارهای پیچیده اندازه‌گیری را شرمسار می‌کند. فرمی با این اقدام، به روشنی نشان داد که مشاهدات ساده، در صورت بهره‌گیری صحیح، می‌توانند حاوی اطلاعات ارزشمندی باشند.

مثال دیگری را مرور کنیم. فرض کنید انریکو فرمی در کلاس درس حضور دارد و از دانشجویان خود می‌خواهد تا تعداد کوک‌کننده‌های پیانو در شهر شیکاگو را تخمین بزنند. در نگاه اول، این پرسش بسیار پیچیده و حتی غیرممکن به نظر می‌رسید و دانشجویان نیز با این تصور موافق بودند. اما فرمی با رویکردی مبتکرانه، دانشجویان را تشویق کرد تا با تجزیه مسئله به پرسش‌های ساده‌تر و قابل حل‌تر، به پاسخ این پرسش دست یابند. پرسش‌هایی مانند: جمعیت شهر شیکاگو چقدر است؟ پیانوها به طور متوسط هر چند وقت یک‌بار نیاز به کوک دارند؟ یک کوک‌کننده پیانو در طول روز می‌تواند چند پیانو را کوک کند؟ دانشجویان با ترکیب پاسخ‌های تقریبی به این پرسش‌ها توانستند تخمین‌هایی ارائه دهند که اغلب بسیار نزدیک به مقدار واقعی بودند و فراتر از انتظار آن‌ها بود. خبر خوب این است که شما نیز می‌توانید از این روش برای مواجهه با چالش‌های کسب‌وکار خود بهره‌مند شوید.

چاک مک‌کی (Chuck McKay) مشاور شرکت ویزارد ادز (Wizard of Ads) با چالشی در حوزه کسب‌وکار مواجه شد. یک نماینده بیمه از او درخواست مشاوره کرد تا در خصوص امکان‌پذیری افتتاح شعبه جدیدی در شهر ویشیتا فالز (Wichita Falls) در تگزاس تصمیم‌گیری کند. با توجه به اشباع بودن بازار بیمه در این شهر، این نماینده در مورد سودآوری سرمایه‌گذاری خود تردید داشت. مک‌کی برای رفع این ابهام، تصمیم گرفت از روش فرمی بهره ببرد و مسئله تخمین اندازه بازار را به مجموعه‌ای از پرسش‌های ساده‌تر تقسیم کند.

مک‌کی ابتدا با تعیین تعداد کل خودروهای موجود در شهر ویشیتا فالز و میانگین حق بیمه سالانه خودرو در ایالت تگزاس، درآمد ناخالص صنعت بیمه در این شهر را تخمین زد. سپس با در نظر گرفتن نرخ متوسط کمیسیون پرداخت شده به نمایندگان بیمه، کل مبلغ کمیسیون قابل توزیع در بازار را محاسبه کرد. در ادامه، با تعیین تعداد آژانس‌های بیمه فعال در شهر، به محاسبه میانگین درآمد سالانه هر آژانس از محل کمیسیون پرداخت شده توسط شرکت‌های بیمه پرداخت.

با وجود این، کاهش جمعیت و احتمال تسلط شرکت‌های بزرگ‌تر بر بازار، حاکی از آن بود که درآمد واقعی هر آژانس بیمه در این شهر ممکن است کمتر از برآوردهای اولیه باشد. مک‌کی با توجه به این تحلیل‌ها، به نماینده بیمه توصیه کرد که از اجرای این طرح صرف‌نظر کند.

این مثال عملی، کارآمدی روش فرمی در مواجهه با چالش‌های پیچیده و ظاهرا غیرقابل اندازه‌گیری در حوزه کسب‌وکار را به خوبی نشان می‌دهد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر روش تجزیه و تحلیل مفاهیم انتزاعی و تبدیل آن‌ها به اعداد قابل سنجش خواهیم پرداخت.