کتاب چطور تصمیم بگیریم؟

فرآیندهای تصمیم‌گیری خود را بهبود ببخشید تا نتایج بهتری بگیرید.

اکثر مردم برای تصمیم‌گیری روش مشخصی ندارند، به همین دلیل است که اکثر تصمیمات به‌ندرت به نتایج مطلوب منتهی می‌شوند. که البته منطقی هم هست.

از این گذشته، عموماً به ما توصیه می‌شود که شجاع باشیم یا از ابزاری ساده مثل فهرست مزایا و معایب استفاده کنیم. با این حال تحقیقات علمی، حرف‌های دیگری دارند.
ما هر روز تصمیم‌های زیادی می‌گیریم و مهم است که بفهمیم که چرا به نتایج خاصی می‌رسیم.

این کتاب به کاهش ابهام در دنیای تصمیم‌گیری کمک می‌کند. در این کتاب پیشنهادهایی عملی برای بهبود روش تجزیه و تحلیل تصمیمات دیده می‌شود تا در آینده بتوانیم تصمیم‌های بهتری بگیریم.

تصور کنید بهت‌ازگی در یک شرکت استخدام شده‌اید و همه ‌چیز خیلی خوب به نظر می‌رسد: همکاران عالی، کار لذت‌بخش و برنامه‌ی ترفیع معین.

حالا، وضعیت مشابهی را در نظر بگیرید. شما یک کار جدید را شروع می‌کنید؛ اما نتیجه دقیقاً برعکس است: کار سخت، همکاران بداخلاق و اخراج‌های متعدد کارمندان در این شرکت.

انتخاب کدام شغل تصمیم خوبی بود؟ تصمیم اول؟ کاری لذت‌بخش که پول بیشتر به همراه داشت و ترس از اخراج شدن هم نداشتید.

متوجه شدید؟ شما فقط نتایج را ارزیابی می‌کنید و درباره‌ی خود تصمیم و فرایند اتخاذ آن حرفی نمی‌زنید.

ما اغلب فرآیند تصمیم‌گیری‌هایمان را فراموش می‌کنیم و فقط نتایج را به خاطر می‌آوریم. این کار باعث ارزیابی نادرست از کیفیت تصمیم‌هایمان می‌شود.

استفاده از نتیجه برای ارزیابی کیفیت یک تصمیم در روان‌شناسی، با نام سوگیری توجه به نتیجه هم شناخته می‌شود. ممکن است خیلی منطقی به نظر برسد؛ اما این میانبر ذهنی درواقع دارد ما را فریب می‌دهد تا وزن بیشتری به نقش تصمیم‌ها در نتایج نهایی بدهیم و نقش احتمالات را دست‌کم بگیریم.

هر تصمیم، طیفی از نتایج محتمل را به همراه دارد. این نتایج می‌تواند خوب، بد، فاجعه‌بار یا هر چیزی در این بین باشد. بااین‌حال، هر چه باشد، وقتی گذشته را بررسی می‌کنیم، درک ما از چگونگی رسیدن به یک نتیجه‌ی خاص تغییر می‌کند. بنابراین، ممکن است فکر کنیم نتایج بد به‌خاطر بدشانسی ماست و نتایج خوب به دلیل تصمیم‌های درست خودمان است؛ حتی اگر این نتیجه از خوش‌شانسی ما خوب از آب دربیاید!

حالا اگر از تصمیمی بد به نتیجه‌ای خوب رسیده باشیم، سوگیری توجه به نتیجه‌، منجر به تکرار همان اشتباهات قبلی می‌شود؛ زیرا ما اصلاً فرآیند تصمیم‌گیری خود را ارزیابی نمی‌کنیم و فقط به نتایج نگاه می‌کنیم.

برای مثال اگر بدون حادثه از چراغ قرمز عبور کنید، آیا نتیجه‌ی مثبت به این معنی است که تصمیم درستی گرفته‌اید؟ واضح است که نه.

نتیجه‌گرایی همچنین بر درک ما از جهان تأثیر می‌گذارد. این سوگیری احساس ما را نسبت‌به دیگران و خودمان به خطر می‌اندازد. مثلاً ممکن است فکر کنیم که به این دلیل اتفاق بدی برای کسی افتاده که او تصمیم بدی گرفته است. یا اگر چیزی آن‌طور که برایش برنامه‌ریزی کرده‌ایم پیش نرود، خودمان را سرزنش کنیم؛ حتی اگر عوامل مؤثر بر نتیجه، خارج از کنترل ما باشند.

حذف نتیجه‌گرایی اولین قدم برای تصمیم‌گیری با کیفیت بهتر، صرف نظر از نتایج مثبت یا منفی است.