کتاب محتوم (Determined) بیان می‌کند که اراده‌ی آزاد یک توهم است. رفتارهای انسانی را عوامل بیولوژیکی و فرهنگی کنترل می‌کنند، نه خودشان. این کتاب از طریق تحقیقات علمی و مطالعات موردی، جبرگرایی را تأیید می‌کند و هدف آن اثبات این موضوع است که چرا نقض مفهوم اراده‌ی آزادْ اتفاقی مثبت است.
رابرت ساپولسکی مدرس زیست‌شناسی و عصب‌شناسی در دانشگاه استنفورد و یکی از همکاران پژوهشی مؤسسه‌ی تحقیقات پستانداران در موزه‌ی ملی کنیا است. او مطالب زیادی درباره‌ی علوم رفتاری و زیست‌شناسی انسان نوشته است، مانند کتاب چرا گورخرها زخم معده نمی‌گیرند و کتاب رفتار.
احتمالاً شما نیز مثل بیشتر مردم معتقدید که در نهایت مسئول اعمال خود هستید، به عبارت دیگر، اراده‌ی آزاد دارید. اما اگر این‌طور نباشد چه؟ این کتاب، برخی از استدلال‌های کلیدی را بیان می‌کند که مدعی است همه‌ی رفتارها و تصمیم‌گیری‌های انسان تحت‌تأثیر عوامل پیچیده‌ی زیست‌شناختی و محیطی خارج از کنترل او هستند.
با خواندن این کتاب خواهید آموخت که چگونه ژنتیک، تجربیات دوران کودکی، شرایط فرهنگی و موارد دیگر، نحوه‌ی عملکرد ذهن انسان و پاسخ او به محرک‌ها را شکل می‌دهد. آماده باشید تا درباره‌ی انتخاب، مسئولیت‌پذیری، مجازات و اختیار تجدید نظر کنید.
اگر شما هم مانند بیشتر مردم هستید، احتمالاً خیلی خوشحال نخواهید شد که بشنوید: هر تصمیمی که گرفته‌اید و هر کاری که کرده‌اید، از انتخاب شریک زندگی گرفته تا دزدکی خوردن تکه‌ی آخر پیتزا، مطلقاً هیچ ربطی به اراده‌ی آزاد شما ندارد و همه چیز به مجموعه‌ی پیچیده‌ای از عوامل بیولوژیکی و فرهنگی بستگی دارد که کاملاً خارج از کنترل شما هستند!
بیایید با یک داستان ساده شروع کنیم. حدوداً در اواخر قرن بیستم، فیلسوف و روانشناس مشهور، ویلیام جیمز، داشت درباره‌ی ماهیت جهان سخنرانی می‌کرد. زنی مسن پس از تمام شدن سخنرانی پیش او رفت تا به جیمز بفهماند که کاملاً درباره‌ی ماهیت جهان اشتباه می‌کند. او معتقد بود که جهان بر پشت یک لاک‌پشت غول‌پیکر قرار دارد. جیمز متعجب پرسید که خب آن لاک‌پشت روی چه چیزی قرار دارد؟! زن پاسخ داد: «روی لاک‌پشت غول پیکر دیگر.» «خب، آن لاک‌پشت روی چه چیزی قرار دارد؟» زن عصبانی پاسخ داد: «نمی‌بینی؟ تا آخر لاک‌پشت است!»
این صحبت مضحک به نظر می‌رسید؛ اما منطق جالبی پشت حرف آن زن بود. اعتقاد به اینکه جهان روی زنجیره‌ای از لاک‌پشت‌ها قرار دارد، مضحک است. اما اگر فکر کنیم که زنجیره‌ای از لاک‌پشت‌ها وجود خارجی ندارند و فقط یک لاک‌پشت در فضا شناور است، مضحک‌تر است. اگر بپذیرید که جهان روی یک لاک‌پشت غول‌پیکر قرار دارد، باید بپذیرید که آن لاک‌پشت‌ها تا بی‌نهایت ادامه دارند.
به بحث اصلی خود بازگردیم. همه چیز، از جمله همه‌ی کنش‌های انسانی، با عوامل خارج از کنترل اراده‌ی ما هدایت می‌شوند. فلسفه‌ای که با نام «جبرگرایی» شناخته می‌شود.
این فلسفه بیان می‌کند که وقتی شما رفتار خاصی را انجام می‌دهید، در واقع مغز شما آن رفتار را «ایجاد» کرده است. از طرفی مغز شما را نورون‌های شما کنترل می‌کنند و نورون‌ها نیز با افکار و احساسات و محرک‌های موجود در مغز هدایت می‌شوند. هورمون‌ها، آن افکار و محرک‌ها را ایجاد کرده‌اند و همین هورمون‌ها نیز در دوره‌های مختلف رشد مثل نوجوانی، کودکی و حتی جنینی شکل گرفته‌اند که همه‌ی این‌ها تا حدی تحت‌تأثیر ژنتیک و فرهنگی جامعه‌ای است که در آن متولد شده‌اید، که خود نیز نتیجه‌ی فشارهای محیطی و تکاملی است. به عبارت دیگر، تا آخر لاک‌پشت‌ها را می‌بینید!
ممکن است فکر کنید احمقانه است که بگوییم جهان روی مجموعه‌ای از لاک‌پشت‌ها قرار دارد که تا بی‌نهایت ادامه دارند. اما احمقانه‌تر است که بگوییم گاهی اوقات لاک‌پشت‌ها حذف می‌شوند و سیستم دیگری به‌طور تصادفی وارد عمل می‌شود.
احتمالاً برخی از مفاهیم نظریه‌ی جبرگرایی را قبول داشته باشید. برای مثال، احتمالاً قبول دارید که مواردی مانند اختلالات یادگیری و افسردگی، به دلیل اختلال در عملکرد مغز و استعداد ژنتیکی ایجاد می‌شوند. احتمالاً قبول دارید که هیچ‌کس انتخاب نمی‌کند که چپ‌دست یا راست‌دست باشد. احتمالاً شنیده‌اید که افرادی که در کودکی به آن‌ها تعرض شده است، ممکن است خودشان در بزرگسالی بدرفتار و آزارگر شوند.
درواقع شما در موقعیت‌هایی به‌راحتی قبول می‌کنید که اراده‌ی آزاد در آن‌ها نقشی ندارد. حالا چگونه قبول می‌کنید که بعضی رفتارها را عوامل بیولوژیکی تعیین می‌کنند؛ اما قبول ندارید که همه‌ی رفتارها با عوامل بیولوژیکی تعیین می‌شوند؟
در بخش‌های بعدی خلاصه کتاب محتوم، استدلال خواهیم کرد که اراده‌ی آزاد، در دنیای واقعی و به هیچ معنای معناداری، وجود ندارد. علاوه بر این، نشان خواهیم داد که چرا پذیرفتن این نظر ممکن است در نهایت اتفاق خوبی برای جامعه باشد.
99 پاسخ
واقعا انتخاب این کتاب درشت بعد از کتاب انسان خردمند
انتخاب هوشمندانه ای یود
ممنون
واقعا اینکه انتخاب ها و تصمیم های ما بر طبق محیط زندگی و اطراف ما درسته! کسی که توی محله ای که دزدی روال عادی با کسی که توی محله ای که برعکس اون مسلما یک جور تصمیم نمیگیرن توی یه موقعیت مشابه اکر قرار بگیرن . . .
تا الان این کتابو بیشتر از همه دوست داشتم و چقد عمل نروپلاستیسیته مغز جالب بود واقعا
همه‌ی تصمیم‌ها و رفتار انسان‌ها ناشی از عوامل بیولوژیکی و محیطی است نه اراده‌ی آزاد. با توجه به این موضوع، سیستم‌های قضایی باید در نظر بگیرند که آدم‌ها عاملیتی ندارند و به‌جای مجازات، روی پیشگیری و ایجاد امنیت تمرکز کنند.
تاثیر عوامل محیطی یا بیولوژیک و فرهنگی را نمی توان در زندگی نادیده گرفت و عدالت ترمیمی ایده خوبیست جهت پیشگیری از جرایم و ایجاد امنیت
باید مامل کتاب را بخوانم
یه مقدار عجیب و بعضا غیرمنطقیه، اما خب طبیعتا چون دیدگاه متفاوتی مطرح میکنه ذهن در برابرش مقاومت داره و میشه بیشتر بررسیش کرد تا به صحتش پی برد. کتاب جالبیه مایلم کلشو مطالعه کنم.
ناخوداگاه. بیشتر یا همع تصمیمات ما را شکل مزدهد
عجیبن غریبا
خسته نباشید میگم به تیم فوق‌العاده ای که دارید و سپاسگزارم بابت این خلاصه کتاب ها و مرسی از خودم که این کتاب رو سفارش دادم ( البته هنوز نرسیده دستم ).
به نظرم از اون کتاب هاست که ارزش خواندن داره
خیلی کتاب جالبی بود مفاهیم عمیق قشنگی داخلش نهفته است تصمیم گرفتم این کتاب رو به صورت کامل مطالعه کنم.
پشت هر تصمیمی دهه‌ها شرطی‌سازی شناختی و فرهنگی هست تا حدودی مطالب رو قبوالدارم ولی نمیتونم مطلقا بگم اراده آزاد منتفی است حس می منم خواه ناخواه یه جاهایی اراده آزاد وجود دارد
ولی در کل یه ذره همه چیز برام سردرگم کننده شد .
همه‌ی تصمیم‌ها و رفتار انسان‌ها ناشی از عوامل بیولوژیکی و محیطی است نه اراده‌ی آزاد
فعلا نه میتونم رد کنم نه قبول
اون قسمت وتو هنوز هستا
من نقش آموزش رو خیلی قوی میدونم. همه ما با هر سابقه و پیشینه و ژنتیکی قابلیت آموزش داریم پس کنترل جامعه و برقراری عدالت واقعی باید سال ها قبل از ارتکاب جرم و از سوی دولت ها روی بچه ها انجام بشه!
به نظرم این دیدگاه کتاب ، از این نظر که مارو نسبت به همدیگه مهربون و به درک متقابل میرسونه خیلی خوبه ؛ ولی نباید باعث بشه به هیچ وجه خودمون‌رو نسبت به اعمال و رفتارمون مسئول ندونیم!
و خیلی از بخش های کتاب من رو یاد کتاب « نویز» انداخت !
وقتی مغز میتونه سیم کشی های خودشو تغییر بده آیا نشونه ی اراده نیست؟
بسیار عالب
چ کتاب جالب و بحث برانگیزی
بجای مجارات روی پیشگیری و ایجاد امنیت تمرکز کرد
به نظر من کتاب درست میگفت و در تصمیمات ما احساسات باورها و هورمون ها نقش دارند و شاید حدکد ۹۵ درصد کارهای روزانه ما به صورت ناخودآگاه و شهودی انجام میشه اما باید به این نکته هم توجه داشت که ابزار مغز انسان فقط احساسات و شهود نیست بلکه منطق هم هست و چه بسا انسان با خودشناسی و نگاه به خودش و افکارش نیازه که خیلی جاها مربی احساساتش باشه و با منطق و تامل رفتار کنه پس در نهایت به طور مطلق نمیشه اراده آزاد را پذیرفت چون ابزار منطق را به این صورت کنار میذاریم
کتاب قشنگی ادم رو بفکر میندازه.
کتاب دیدگاه تازه‌ای نسبت به آزادی و اراده داشت که به نظرم غلط بود.
انسان‌ها در تقریبا 95 درصد موارد خودشون اراده دارند و میتونن تصمیم بگیرن و پس تا حدودی آزادی دارن.
اگر آزادی انسان در چارچوب‌هایی تعریف نشه در نهایت هرج و مرج رو به دنبال داره.
قطعا اراده آزادی وجود ندارد،عدالت ترمیمی نکته جالبی بودبرام
تعامل بین ساختار ژنتیکی و محیط، رفتار شما را تعیین می‌کند.
با تشکر از تیم خوب اکوتوپیا بابت راه اندازی بخش خلاصه کتاب و ارائه خلاصه با کیفیت کتب خواندنی و راه اندازی این چالش دوست داشتنی، دم شما گرم…
توانایی ما برای استدلال، شناخت، همدلی و کنترل تکانه‌ها تا حد زیادی در دوران کودکی شکل می‌گیرد.
شاید یه بسط گسترده ست از نظریه ی اثر پروانه ای. کوچیکترین چیزها میتونه بزرگتربن تاثیرها رو بذاره. حتی اگه سالها گذشته باشه
یک کتاب چرت و پرت و به شدت مزخرف
این چکیده باعث بشه ما انسان ها تعامل بهتری داشته باشیم باهم درک کنیم همدیگه رو حرفی میزنن زود دلخور نشیم چون این رفتارها قطعا ارادی نبوده و رفتارشون بخاطر انواع عوامل محیطی رخ داده .
به نظرم باید جمع تر میبود حس کردم ناگفته موند حرفهای کتاب
چیزی به نام اراده ازاد وجود ندارد
وقتی تصمیم میگیریم یه کاریو بکنیم فرمانش چند لحظه قبل داده شده.
🤔🤔