کتاب پادشکننده

بعضی چیزها مثل شیشه، وقتی تحت فشار قرار می‌گیرند آسیب می‌بینند و می‌شکنند. در نقطه‌ی مقابل دسته‌ای دیگر از کالاها هستند که برخلاف دسته‌ی قبلی، وقتی تحت فشار قرار می‌گیرند، نه‌تنها آسیب نمی‌بینند و نمی‌شکنند؛ بلکه این تحت فشار بودن و شوکی که به آن‌ها وارد می‌شود، به سود آن‌هاست. این دسته «پادشکننده» نام دارد.

برای مثال زمانی که یک کالای شکستنی را با پست ارسال می‌کنید، اداره‌ی پست روی آن بسته برچسب بزرگی می‌زند که روی آن نوشته «با احتیاط حمل شود. شکستنی است». به همین خاطر این بسته باید در محیطی امن قرار بگیرد؛ در غیر این صورت، بر اثر ضربه آسیب می‌بیند و خرد می‌شود.
همه‌ی ما با مفهوم شکنندگی آشنا هستیم و به‌خوبی می‌دانیم که اقلام شکننده باید در برابر شرایط پرتنش و آسیب‌زننده محافظت شوند؛ اما آیا واقعاً درک درستی از مفهوم پادشکنندگی داریم؟
ممکن است فکر کنید که متضاد شکننده، «قوی و نیرومند» است. هرچند یک جسم قوی نسبت‌به اجسام شکننده، در مقابل شوک‌های مختلف بیشتر دوام می‌آورد و دیرتر می‌شکند؛ اما نکته‌ی مهم این است که این فشارها آن را قوی‌تر نمی‌کنند. این یعنی متضاد شکننده بودن، قوی و نیرومند بودن نیست.
تعریف و درک این مفهوم خیلی هم کار آسانی نیست؛ چون تقریباً هیچ‌کدام از زبان‌های اصلی دنیا هم تعریف واضح و مشخصی از این کلمه‌ ندارند. بنابراین ما باید از کلمه‌ی «پادشکننده» برای توصیف متضاد شکنندگی استفاده کنیم.
پادشکننده چیزی است که شرایط سخت موجب پیشرفتش می‌شود و تنش و نوسان آن را قدرتمندتر می‌کند.
یک مثال خوب برای توضیح پادشکنندگی، داستان یکی از اساطیر یونانی به نام هایدرا است. هایدرا یک مار افعی چندسر بود که مقابله با آن ممکن نبود. هر بار که یکی از این سرهایش در جنگ قطع می‌شد، دو سر به جای آن ظاهر می‌شد. یعنی هر بار که حیوان آسیب می‌دید، این آسیب به نفعش تمام می‌شد. به عبارتی بهتر هایدرا در مقابل آسیب‌هایی که متحمل می‌شد، پادشکننده شده بود.
برخلاف اقلام شکننده که تحت فشار آسیب می‌بینند، «پادشکننده‌ها» واقعاً از نوسانات و شوک سود می‌برند.

یک مثال خوب برای پادشکنندگی، فرآیند تکامل است. تکامل در محیط و شرایط ناپایدار رخ می‌دهد. زمانی که شوکی اتفاق می‌افتد، تکامل برای تاب‌آوری در شرایط جدید، به جهش و بهبود در زندگی کمک می‌کند. بااین‌حال وقتی به روند تکامل دقت می‌کنید، به یک موضوع جالب پی می‌برید: خود فرآیند تکامل بی‌شک پادشکننده است؛ اما هر موجود زنده‌ای در آن شکننده محسوب می‌شود. در روند تکامل، فقط یک چیز مهم است: کد ژنتیکی موفق، پیروز می‌شود. هر موجودی به‌خودی‌خود بی‌اهمیت است و ممکن است در این فرایند ناپایدار بمیرد. درواقع سیستم نیازمند این است که فضای زندگی را برای افراد قوی‌تر، فراهم کند.
فرآیند تکامل، ویژگی کلیدی پادشکنندگی را نشان می‌دهد. برای این‌که سیستم کلی پادشکننده باشد، بیشتر بخش‌های تشکیل‌دهنده‌ی آن باید شکننده باشند. به این دلیل که موفقیت یا شکست این اجزا بخشی از فرایند طبیعی است و باعث آگاهی از نواقص سیستم می‌شوند.
این فرآیند را یک آزمون و خطا در نظر بگیرید. اشتباهات و موفقیت‌های هر بخش، اطلاعاتی سودمند به ما می‌دهد. شکست در تکامل، انقراض است؛ بنابراین هر شکست درواقع کیفیت کلی زندگی را بهبود می‌بخشد.
اقتصاد، مثال دیگری از پادشکنندگی است؛ به این صورت که اجزای تشکیل‌دهنده‌ی اقتصاد – از کارگاه‌های شخصی گرفته تا شرکت‌های بزرگ– تا حدی شکننده هستند؛ اما خود اقتصاد پادشکننده به حساب می‌آید و برای رشد اقتصاد نیاز است برخی از این بخش‌ها شکست بخورند. برای مثال شکست یک استارتاپ تولید قهوه، این صنعت را به‌طور کلی قوی‌تر خواهد کرد؛ چرا که دیگر تولیدکنندگان قهوه از اشتباهات آن درس عبرت می‌گیرند. پس نتیجه می‌گیریم پادشکنندگی یک سیستم، به شکنندگی بخش‌های تشکیل‌دهنده‌ی آن بستگی دارد.